ลำไส้แปรปรวน หรือ Irritable bowel syndrome (IBS) เป็นภาวะที่ลำไส้ใหญ่ทำงานผิดปกติซึ่งจะเป็นอาการเรื้อรัง ทำให้คุณภาพชีวิตแย่ลง ซึ่งสามารถควบคุมอาการไม่ให้รุนแรงขึ้นได้
โดยอาการหลักๆของลำไส้แปรปรวนก็คือ ปวดท้อง มีการขับถ่ายที่ปิดปกติ เช่น ท้องเสีย ท้องผูก หรือมีอาการท้องเสียสลับท้องผูก และมีอาการท้องอืด แน่นท้อง มีแก๊ซในท้อง โดยอาการลำไส้แปรปรวนจะแตกต่างจากโรคลำไส้อื่นๆ เพราะจะไม่ทำให้เกิดโรคมะเร็งลำไส้ได้
โดยผู้ที่เสี่ยงจะเป็นลำไส้แปรปรวนก็คือ มีประวัติครอบครัวเป็นโรคลำไส้แปรปรวน, มีความเครียดสูง, เพศหญิงจะมีโอกาสเป็นมากกว่าเพศชาย และ มีอายุต่ำกว่า 45 ปี
อย่างไรก็ตามยังไม่เป็นที่แน่ชัดว่าโรคลำไส้แปรปรวนนั้นเกิดจากสาเหตุใด แต่มีการคาดการว่าน่าจะเกิดจากการขยายตัวและหดตัวของลำไส้ ทำให้ท้องอืด ท้องผูก มีแก๊สในช่องท้อง
ซึ่งนอกจากนี้ยังไม่ปัจจัยอื่นๆ ที่กระตุ้นให้เกิดลำไส้แปรปรวนได้ เช่น อาหารบางประเภท ซึ่งแต่ละคนจะมีอาหารที่แพ้ไม่เหมือนกัน เมื่อใดกด็ตามที่ทานอาหารขชนิดนั้น จะเกิดอาการปวดท้องทันที หรืออาจจะเป็นความเครียด ที่ทำให้เกิดการทำงานที่ผิดปกติในลำไส้ เป็นต้น
ส่วนการรักษาโรคลำไส้แปรปรวน สามารถทำได้หลายวิธี ได้แก่ การเลือกรับประทานอาหารให้ดี เสี่ยงการรับประทานอาหารที่อาจจะกระตุ้นให้เกิดอาการ นอกจากนี้ยังควรจำกัดการทานแลคโตส เพราะจะทำให้อาการลำไส้แปรปรวนแย่ลง รวมทั้งควรทานอาหารที่มีกากใยอาหารมากๆ เพราะจะช่วยในการขับถ่ายได้ดี
สำหรับผู้ที่มีความเครียด ควรหาเวลาผ่อนคลายร่างกายและจิตใจ เช่น การออกกำลังกาย การท่องเที่ยว การนอนหลับให้เพียงพอ หรืออาจจะปรึกษาจิตแพทย์เพื่อบำบัดความเครียด
หากมีอาการเรื้อรังก็ควรทำการรักษาด้วยยา เช่น ยาแก้ท้องเสีย แก้ท้องผูก ยารักษาโรคซึมเศร้า เป็นต้น แม้จะไม่ได้เป็นการรักษาโดยตรง แต่ก็เป็นการบรรเทาอาการได้บ้าง
สุดท้ายคือการรับประทานอาหารเสริมที่มีโปรไบโอติก (Probiotic) ซึ่งจะเป็นการเพิ่มจุลินทรีย์ที่ดี เพื่อช่วยในการทำให้ลำไส้สามารถทำงานได้ตามปกติ ซึ่งถือว่าเป็นการแก้ปัญหาที่ต้นเหตุ ทำให้หากร่างกายมีจุลินทรีย์ที่สมดุล จะส่งผลต่อการบรรเทาอาการลำไส้แปรปรวนและทำให้หายขาดได้
